Co oznacza pojęcie „potencjał Dzeta”?
Potencjał Dzeta to zjawisko zachodzące w miejscu styku dwóch cząstek – ciała stałego oraz roztworu. Na wartość potencjału Zeta wpływ mają:
- cechy powierzchni cząsteczki,
- cechy powierzchni medium,
- zawartość jonów wodorowych w roztworze,
- pH roztworu.
Efektem występowania potencjału Dzeta są inne zjawiska, m.in.: potencjał przepływowy, elektroosmoza, elektroforeza czy potencjał sedymentacyjny.
Potencjał Dzeta – sposób pomiaru
Roztwory zbudowane z cząsteczek naładowanych elektrycznie otaczane są przez warstwę jonów o skrajnych polarnościach – w efekcie tworząc podwójną warstwę. Na granicy faz powstaje warstwa składająca się z regionu wewnętrznego oraz zewnętrznego.
Miernik potencjału Dzeta
Wyróżniamy dwa sposoby pomiaru potencjału Dzeta. W pierwszej z nich wykorzystywany jest laserowy efekt Dopplera podczas procesu elektroforezy. Miernik potencjału Dzeta tego typu skonstruowany jest z celki kapilarnej wraz z dwoma elektrodami. W skutek przyłożonego napięcia cząsteczki poruszają się w stronę elektrody o przeciwnym ładunku. Dzięki zastosowaniu spolaryzowanego światła lasera możliwe jest śledzenie ruchu naładowanej cząsteczki – wszystko dzięki zastosowaniu dwóch koherentnych wiązek laserowych – rozproszonej i wiązki stanowiącej punkt odniesienia. Wiązki mają jedno źródło oraz przebywają podobny dystans – pomiar prędkości poruszania się cząsteczek wyznacza się na podstawie zjawiska Dopplera. Na podstawie kierunku oraz prędkości ruchu cząsteczek, znając właściwości fizyczne próbki wyznaczana jest wartość potencjału Dzeta.
Drugą metodą jest tzw. elektroforetyczne rozpraszanie światła. Do cieczy (roztworu) zawierającej naładowane cząsteczki przykładane jest pole elektryczne, pod wpływem którego cząsteczki zaczynają się poruszać – w zgodzie z zasadami przyciągania. Potencjał Dzeta w tym wypadku wyliczany jest na podstawie równania Henry’ego.