Potencjał Dzeta – charakterystyka
Potencjał Dzeta – potencjał na powierzchni ciała stałego, powstający w wyniku zetknięcia z roztworem elektrolitu. Potencjał Dzeta powstaje na styku ciał, czyli w miejscu „spotkania” jonów fazy stałej z jonami fazy płynnej. „Dzeta” jest tak naprawdę miarą oddziaływania elektrostatycznego między cząstkami, które są zdolne do przemieszczania się względem siebie. Wartość potencjału Dzeta ciała jest zależna od pH roztworu, w którym jest zanurzone.
Wyróżniamy 4 rodzaje zjawisk elektrokinetycznych (w zależności od sposobu generowania ruchu):
- elektroosmoza,
- elektroforeza,
- potencjał przepływowy,
- potencjał sedymentacyjny (efekt Dorna).
Potencjał Dzeta – cechy
Bezpośredni wpływ na potencjał dzeta mają cechy zarówno powierzchni cząstki, jak i powierzchni medium. Wartość potencjału dzeta zależy od pH – dzięki temu może on być modyfikowany poprzez zmianę stężenia jonów wodorowych. Dla różnych układów można przypisać wartość pH, dzięki której potencjał elektrokinetyczny jest równy zero – nazywamy to punktem izoelektrycznym. Potencjał Dzeta jest wykorzystany m.in. do oceny stabilności zjawiska dyspersji.
Potencjał Dzeta – metody pomiaru
Powszechnie stosowane są głównie dwie metody pomiaru potencjału dzeta:
- laserowy efekt Dopplera podczas elektroforezy (ang. laser Doppler electrophoresis, LDE) – polega na przepuszczeniu wiązki lasera przez próbkę umieszczoną w tzw. celce kapilarnej poddanej procesowi elektroforezy,
- elektroforetyczne rozpraszanie światła (ang. electrophoretic light scattering, ELS) – do cieczy, w której zawieszone są naładowane cząsteczki, przykładane jest pole elektryczne. Pod jego wpływem cząsteczki – zgodnie z zasadami przyciągania – zaczynają się poruszać.